Sumo to tradycyjny japoński sport walki, który ma głębokie korzenie w kulturze i historii Japonii. Jest to nie tylko forma rywalizacji sportowej, ale także ważny element dziedzictwa narodowego, który od wieków fascynuje zarówno Japończyków, jak i ludzi na całym świecie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii sumo, jego zasadom oraz znaczeniu kulturowemu, jakie niesie ze sobą ten wyjątkowy sport.
Historia sumo
Sumo ma swoje korzenie w starożytnej Japonii, a jego początki sięgają co najmniej 1500 lat wstecz. Pierwsze wzmianki o sumo pojawiają się w mitologii japońskiej, gdzie walki sumo były częścią rytuałów religijnych mających na celu zapewnienie urodzaju i pomyślności. W okresie Nara (710-794) sumo stało się popularnym widowiskiem na dworze cesarskim, a w okresie Heian (794-1185) zaczęto organizować regularne turnieje.
W okresie Edo (1603-1868) sumo zyskało na popularności wśród szerokiej publiczności. W tym czasie powstały pierwsze profesjonalne stajnie sumo (heya), a zasady walki zostały sformalizowane. Współczesne sumo, jakie znamy dzisiaj, wywodzi się właśnie z tego okresu. Obecnie sumo jest jednym z najważniejszych sportów w Japonii, a jego zawodnicy cieszą się ogromnym szacunkiem i prestiżem.
Zasady i techniki sumo
Sumo to sport, w którym dwóch zawodników (rikishi) walczy na okrągłej arenie zwanej dohyo. Celem walki jest wypchnięcie przeciwnika poza granice dohyo lub zmuszenie go do dotknięcia podłoża inną częścią ciała niż stopy. Walki sumo są krótkie, trwają zazwyczaj kilka sekund, choć zdarzają się również dłuższe pojedynki.
Podstawowe zasady
- Walki odbywają się na okrągłej arenie o średnicy 4,55 metra.
- Zawodnicy muszą nosić tradycyjne pasy mawashi, które są jedynym dozwolonym strojem.
- Walkę wygrywa ten, kto wypchnie przeciwnika poza granice dohyo lub zmusi go do dotknięcia podłoża inną częścią ciała niż stopy.
- Niektóre techniki, takie jak uderzenia pięścią, ciągnięcie za włosy czy dźganie w oczy, są zabronione.
Techniki sumo
Sumo obejmuje szeroki wachlarz technik, które zawodnicy mogą stosować w trakcie walki. Do najważniejszych należą:
- Yorikiri – wypchnięcie przeciwnika poza granice dohyo poprzez uchwycenie go za pas mawashi.
- Oshidashi – wypchnięcie przeciwnika poza granice dohyo za pomocą rąk, bez chwytania za pas.
- Uwatenage – rzut przez ramię, polegający na uchwyceniu przeciwnika za pas i przewróceniu go na ziemię.
- Shitatenage – rzut przez biodro, polegający na uchwyceniu przeciwnika za pas od dołu i przewróceniu go na ziemię.
Znaczenie kulturowe sumo
Sumo to nie tylko sport, ale także ważny element japońskiej kultury i tradycji. Zawodnicy sumo są postrzegani jako strażnicy dawnych wartości i obyczajów, a ich trening i styl życia są ściśle związane z tradycją. Sumo jest również ściśle powiązane z religią shinto, a wiele rytuałów i ceremonii związanych z sumo ma charakter religijny.
Rytuały i ceremonie
Każda walka sumo poprzedzona jest szeregiem rytuałów, które mają na celu oczyszczenie areny i zapewnienie pomyślności zawodnikom. Do najważniejszych rytuałów należą:
- Dohyō-iri – ceremonia wejścia na arenę, podczas której zawodnicy wykonują specjalne kroki i gesty mające na celu oczyszczenie dohyo.
- Shiko – rytualne podnoszenie nóg i uderzanie stopami o podłoże, mające na celu odstraszenie złych duchów.
- Chiri-chozu – rytuał oczyszczenia rąk i ust za pomocą soli i wody.
Styl życia zawodników sumo
Zawodnicy sumo prowadzą bardzo rygorystyczny styl życia, który jest ściśle regulowany przez tradycję. Mieszkają i trenują w specjalnych stajniach sumo (heya), gdzie obowiązują surowe zasady dotyczące diety, treningu i codziennego życia. Zawodnicy sumo muszą przestrzegać ścisłej hierarchii, a młodsi zawodnicy są zobowiązani do wykonywania wielu obowiązków na rzecz starszych kolegów.
Dieta zawodników sumo jest bogata w kalorie i białko, co ma na celu zwiększenie masy ciała. Tradycyjnym daniem spożywanym przez zawodników sumo jest chanko-nabe, gęsta zupa zawierająca mięso, ryby, warzywa i tofu. Zawodnicy sumo jedzą zazwyczaj dwa duże posiłki dziennie, a po każdym posiłku udają się na drzemkę, co pomaga w przybieraniu na wadze.
Sumo w dzisiejszych czasach
Współczesne sumo nadal cieszy się ogromną popularnością w Japonii, a turnieje sumo przyciągają tysiące widzów. Najważniejsze turnieje sumo odbywają się sześć razy w roku, a każdy z nich trwa 15 dni. Zawodnicy rywalizują o tytuły i awanse w hierarchii sumo, a najlepsi z nich mogą osiągnąć najwyższy stopień – yokozuna.
Sumo zyskało również popularność poza granicami Japonii, a zawodnicy z różnych krajów, takich jak Mongolia, USA czy Brazylia, osiągają sukcesy na japońskich arenach. Międzynarodowe turnieje sumo i pokazy przyczyniają się do popularyzacji tego sportu na całym świecie.
Wyzwania i kontrowersje
Mimo swojej popularności, sumo boryka się również z pewnymi wyzwaniami i kontrowersjami. Jednym z głównych problemów jest kwestia zdrowia zawodników, którzy często cierpią na problemy związane z nadwagą i urazami. Ponadto, sumo było również przedmiotem skandali związanych z korupcją, ustawianiem walk i przemocą w stajniach sumo.
W odpowiedzi na te wyzwania, Japońska Federacja Sumo (Nihon Sumo Kyokai) wprowadza reformy mające na celu poprawę warunków życia i treningu zawodników oraz zwiększenie przejrzystości i uczciwości w sumo. Wprowadzenie nowych zasad i regulacji ma na celu zapewnienie, że sumo pozostanie czystym i uczciwym sportem, który będzie kontynuował swoją długą i bogatą tradycję.
Podsumowanie
Sumo to nie tylko sport, ale także ważny element japońskiej kultury i tradycji. Jego historia sięga starożytności, a zasady i techniki sumo są ściśle związane z tradycją i religią shinto. Zawodnicy sumo prowadzą rygorystyczny styl życia, a ich trening i dieta są ściśle regulowane przez tradycję. Współczesne sumo cieszy się ogromną popularnością zarówno w Japonii, jak i na całym świecie, choć boryka się również z pewnymi wyzwaniami i kontrowersjami. Mimo to, sumo pozostaje jednym z najważniejszych i najbardziej fascynujących sportów walki, który od wieków przyciąga uwagę i podziw ludzi na całym świecie.
